Czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi
Rak piersi jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów u kobiet. Wiele czynników może zwiększyć ryzyko zachorowania na tę chorobę. Oto najważniejsze z nich:
- Płeć i wiek – kobiety są bardziej narażone na ryzyko zachorowania na raka piersi niż mężczyźni, a ryzyko to rośnie wraz z wiekiem. Szczególnie narażone są kobiety w przedziale wiekowym 50-69 lat, jednak należy pamiętać, że nowotwór może pojawić się w każdym wieku, także u młodszych kobiet.
- Historia rodziny – kobiety, w rodzinach których występowały przypadki raka piersi (szczególnie u krewnych pierwszego stopnia), mają wyższe ryzyko zachorowania.
- Mutacje genetyczne – mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 znacznie zwiększają ryzyko raka piersi. Obecność mutacji w genie BRCA1 wiąże się ze wzrostem ryzyka zachorowania na raka piersi o około 65-90%, a ryzyko wystąpienia raka jajnika wzrasta o około 40%. Mutacja BRCA2 jest natomiast odpowiedzialna za około 30-55% zachorowań na raka piersi i około 25% na raka jajnika.
- Wcześniejsze choroby piersi – kobiety z wcześniejszą diagnozą łagodnego schorzenia piersi, takiego jak atypowe hiperplazje czy rak in situ, mają zwiększone ryzyko raka piersi.
- Menstruacja i menopauza – wczesny początek menstruacji (przed 12. rokiem życia) lub późny początek menopauzy (po 55. roku życia) mogą zwiększyć ryzyko raka piersi.
- Radioterapia klatki piersiowej – kobiety, które były poddawane radioterapii klatki piersiowej, zwłaszcza w młodym wieku, mają zwiększone ryzyko zachorowania na raka piersi.
- Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) – stosowanie terapii hormonalnej zastępczej, zwłaszcza dłużej niż przez pięć lat, może podnieść ryzyko zachorowania na raka piersi.
- Narodziny pierwszego dziecka w późniejszym wieku – kobiety, które urodziły swoje pierwsze dziecko po 35. roku życia, mogą mieć nieco wyższe ryzyko raka piersi.
- Brak potomstwa – kobiety, które nigdy nie rodziły mogą mieć nieco wyższe ryzyko zachorowania na raka piersi.
- Ekspozycja na estrogen – długotrwała ekspozycja na estrogen, czy to przez długie cykle menstruacyjne, czy przez stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, zwiększa ryzyko raka piersi.
- Styl życia – nadmierna konsumpcja alkoholu, brak aktywności fizycznej, nadwaga lub otyłość, szczególnie po menopauzie, mogą podnieść ryzyko zachorowania na raka piersi.
- Gęstość piersi – kobiety o większej gęstości tkanki piersiowej mogą mieć wyższe ryzyko zachorowania na ten nowotwór.
Warto podkreślić, że obecność jednego lub kilku czynników ryzyka nie oznacza automatycznego zachorowania na raka piersi. Jednak świadomość tych czynników pozwala na lepszą prewencję i wcześniejsze wykrycie ewentualnych nieprawidłowości.
