Kiedy zawodzi erekcja
Jak pokazują statystyki, problem niezdolności osiągnięcia wzwodu bądź też jego trwałego utrzymania dotyczy niemal 3 milionów Polaków. A tylko nieliczni mężczyźni z tej grupy decydują się na szukanie pomocy. Problemy ze wzwodem potrafią skutecznie obniżyć męską jakość życia, zaniżając poczucie własnej wartości oraz potęgując strach przed stosunkiem seksualnym. Okazuje się natomiast, że współczesna medycyna naprawdę dobrze radzi sobie z problemem zaburzeń erekcji, które można prosto zdiagnozować a następnie skutecznie leczyć podczas wizyt u urologa. O tym jak można pomóc pacjentom z zaburzeniami erekcji rozmawiamy z dr n. med. Jakubem Kłączem, urologiem i seksuologiem z krakowskiego Szpitala na Klinach.
Na czym polegają zaburzenia erekcji? Z czego wynikają?
Zaburzenie erekcji to stan, który polega na braku osiągnięcia wzwodu prącia, umożliwiającego wykonanie satysfakcjonującego stosunku płciowego. Bardzo często jest to zaburzenie wieloczynnikowe. Najczęściej odpowiedzialne są z nie schorzenia kardiologiczne – związane ze schorzeniami sercowo-naczyniowymi; neurologiczne – takie, jak stwardnienie rozsiane, polineuropatie, lub jatrogenne np. po zabiegach operacyjnych w obrębie miednicy, wskutek których dochodzi do uszkodzenia unikalnego unerwienia odpowiedzialnego za wzwód. Zaburzenia erekcji często pojawiają się również u mężczyzn będących po wypadkach i urazach, w których mamy do czynienia ze złamaniem miednicy lub uszkodzeniem prącia. Do przyczyn anatomicznych zaburzeń erekcji zalicza się m.in. nabyte lub wrodzone skrzywienie prącia. Kolejnym problemem są zaburzenia hormonalne, jak hiperprolaktynemia, przyjmowanie testosteronu oraz również modnych ostatnio sterydów anabolicznych. Czynnik stresogenny lub psychogenny to z kolei druga najczęściej wymieniana przyczyna tego typu zaburzeń, głównie wśród nastolatków i młodych mężczyzn. W dużej mierze związane są one z kompleksami oraz brakiem doświadczenia, będącymi wynikiem wygórowanych wymagań partnerki oraz tych w stosunku do samego siebie, zbyt dużej styczności z pornografią, czy wcześniejszych niepowodzeń seksualnych. Objawy zaburzeń erekcji mogą się pojawić również na skutek przyjmowania niektórych leków, np. tych na nadciśnienie tętnicze: betablokerów, leków moczopędnych; antyhistaminowych oraz androgenów stosowanych w raku prostaty czy nawet leków na nadkwasotę lub alergię.
Ile pacjentów cierpi na tę przypadłość?
Statystyki są różne ale ostatnie badania mówią, że jeżeli chodzi o całkowity brak erekcji to dotyka on ok. 5% mężczyzn w wieku 40 lat i rośnie do 15% w wieku 70 lat. Natomiast w przypadku przejściowych, umiarkowanych oraz średniego stopnia zaburzeń erekcji problem nasila się wraz z wiekiem i szacuje się, że cierpi na niego ok. 10% mężczyzn na dekadę życia, a więc będzie dotyczył 40% mężczyzn w wieku 40 lat, 50% w wieku 50 lat, 60% w wieku 60 lat itd.
Jakie terapie proponuje się mężczyznom z takim problemem?
Oczywiście najprostszą terapią i pierwszym krokiem jest ten polegający na usunięciu czynników, które problem wywołują i w konsekwencji powodują zmiany w obrębie naczyń i ukrwienia. Na pierwszą linię walki z tą dolegliwością wysuwa się więc modyfikacja stylu życia, a co za tym idzie, zwiększenie aktywności fizycznej, która wpływa na jakość wzwodu, zmiana diety poprzez ograniczenie tłuszczów i węglowodanów, zrezygnowanie z nałogów oraz zmniejszenie wagi ciała. W przypadku braku efektów kolejnym etapem jest włączenie leczenia farmakologicznego doustnego, czyli tzw. niebieskiej tabletki. Obecnie dostępnych jest już pięć generacji tego typu leku, a każdy z nich ma inny czas rozpoczęcia działania lub utrzymywania się działania, a więc zdolności do osiągnięcia wzwodu. Innym sposobem leczenia zaburzeń wzwodu są iniekcje doprąciowe do ciał jamistych, które działając rozszerzająco na naczynia krwionośne, doprowadzając do zwiększenia ich ukrwienia, co w efekcie przekłada się na usztywnienie prącia. Niestety zastrzyki te są dość bolesne, a z czasem, zwykle jest to po upływie 2 lat, mogą powodować zwłóknienia w miejscach wkłucia. Terapia ta nie sprawdza się niestety u pacjentów ze zdegenerowanymi naczyniami krwionośnymi, np. cierpiącymi na miażdżycę. Kiedy wszystkie wymienione wcześniej metody zawodzą, wtedy pomocne może okazać specjalne urządzenie próżniowe, pozwalające na natychmiastowe osiągnięcie wzwodu. Są to tzw. pompki, które wywołują podciśnienie, wskutek czego dochodzi do ukrwienia ciał jamistych, odpowiedzialnych za wzwód. Jedynym defektem takiego rozwiązania jest konieczność nakładania specjalnych pierścieni uciskowych u podstawy prącia, mających na celu utrzymanie efektu erekcji.
Implant prącia, czyli erekcja na zawołanie?
Wszczepienie protez prącia jest ostateczną formą leczenia zaburzeń erekcji w postaci zabiegu operacyjnego, kiedy istnieją ku temu wskazania medyczne lub po prostu problemy zaburzenia erekcji nie da się rozwiązać w inny sposób. Aktualnie na rynku dostępnych jest wiele implantów prącia, które dzielimy na półsztywne oraz hydrauliczne. Cechą protez półsztywnych jest, jak sama nazwa wskazuje, fakt, że uniemożliwiają one pełne zgięcie członka, powodując, że pacjent znajduje się ciągle w stanie półerekcji. W zależności od „wymodelowania” sobie prącia przez pacjenta do góry bądź do dołu, jest on w stanie albo normalnie funkcjonować lub współżyć.
Natomiast protezy hydrauliczne są już urządzeniem bardziej zaawansowanym. Składają się z pompki implantowanej bezpośrednio do worka mosznowego, zbiorniczka umieszczonego w podbrzuszu oraz dwóch cylindrów, które wszczepiane są do ciał jamistych prącia. Pacjent w zależności od zapotrzebowania uruchamia cały mechanizm poprzez naciśnięcie pompki, przez co płyn ze zbiornika płynowego przepływa do cylindrów, które wypełniają się płynem, czego efektem jest erekcja. Zwiotczenie prącia uzyskuje się po zwolnieniu specjalnej zastawki w mechanizmie pompki. Ta forma protezowania oczywiście jest chętniej wybierana przez pacjentów albowiem zapewnia ona mężczyznom naturalny wygląd członka, a wszystkie elementy protezy są dyskretne, niewidoczne dla innych, komfortowe i ciche w użyciu.
Komu proponuje się wszczepienie implantu? Dla kogo przeznaczony jest ten zabieg?
Zabiegi protezowania prącia dedykowane są głównie pacjentom onkologicznym, będącym po zabiegach usunięcia prostaty, u których na wskutek konieczności wykonania rozległego zabiegu, doszło do uszkodzenia unerwienia odpowiedzialnego za sam mechanizm erekcji. Kolejna grupa pacjentów urologicznych, kwalifikowanych do zabiegu protezowania, to mężczyźni będący po cystektomii, czyli usunięciu pęcherza moczowego z powodu raka. Na zabiegi decydują się również mężczyźni z problemami neurologicznymi, którzy na wskutek uszkodzenia rdzenia kręgowego, czy też zaburzeń przewodzenia nerwowego mają uszkodzone unerwienie odpowiedzialne za erekcję, a proteza stanowi dla nich jedyną alternatywę rozwiązania tego problemu.
Jak wygląda zabieg?
Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym i trwa średnio od godziny do dwóch godzin w zależności od modelu protezy, który jest implantowany. Całe urządzenie wprowadza się do ciała pacjenta poprzez pojedyncze nacięcie, które po wygojeniu jest praktycznie niewidoczne. Przeprowadzenie zabiegu nie wiąże się z większym ryzykiem po stronie pacjenta i zazwyczaj na następny dzień po zabiegu może on już wyjść do domu. Przez klika tygodni stosowana jest osłona antybiotykowa aby nie doszło do żadnego zakażenia w okresie pooperacyjnym. W przypadku protez hydraulicznych już po tygodniu od zabiegu pacjent powinien zacząć uruchamiać implant po to, aby ciała jamiste, jak i samo prącie dostosowywały się do ponownego uruchomienia mechanizmu erekcji. Przez okres około 6 tygodni po zabiegu mężczyźni powinni ograniczyć aktywność fizyczną do momentu pełnej aktywacji zaimplementowanego systemu.
Co z orgazmem? Czy pacjent odczuwa przyjemność po wszczepieniu implantu?
Trudno ocenić, czy jest to orgazm współmierny do naturalnego, niemniej jednak pacjenci często mówią, iż na nowo czerpią satysfakcję i przyjemność ze współżycia. Należy pamiętać, że unerwienie, które zostaje uszkodzone podczas takich zabiegów, jak prostatektomia, odpowiedzialne za mechanizm erekcji, jest unerwieniem czynnościowym, a nie czuciowym. W związku z tym poprzez wytworzenie sztucznej erekcji pacjent nadal może cieszyć się udanym życiem seksualnym. Zatem to bardzo dobra wiadomość – implanty prącia nie wpływają na sposób odczuwania stosunku płciowego jak również nie wpływają na zdolność mężczyzny do odczuwania orgazmu.
Czy mężczyźni ze wszczepionym implantem odczuwają jakiś dyskomfort?
Dotychczas nie spotkałem się z taką opinią po stronie pacjentów. Często zdarza się natomiast, że pacjenci zgłaszają się do urologa, by wymienić protezy półsztywne na te hydrauliczne. Wynika to głównie z ciągłego przebywania w stanie półerekcji, który nie zawsze jest dla nich komfortowy. Można więc powiedzieć, że jeżeli życie seksualne pacjentów z protezą półsztywną ulega pewnego rodzaju renesansowi i niejednokrotnie decydują się oni na model wyższy (hydrauliczny), który daje im bardziej naturalny komfort, jak sposób działania.
Po jakim czasie od wszczepienia implantu można rozpocząć aktywność seksualną?
Okres wstrzemięźliwości seksualnej po zabiegu protezowania powinien wynosić ok. 6 tygodni ale tak naprawdę wszystko uzależnione jest od ćwiczeń przeprowadzanych przez samego pacjenta, który sam musi wielokrotnie uruchamiać ten mechanizm aby prącie było zaadaptowane do samego mechanizmu erekcji. Jeżeli uzyskiwanie erekcji dla pacjenta jest już bezbolesne i nie powoduje żadnego dyskomfortu, to można powiedzieć, że mężczyzna jest już gotów do działania w sferze seksualnej.
Czy wymagane jest jakieś specjalne przygotowanie do stosunku?
W przypadku systemu hydraulicznego pacjent nie potrzebuje wspomagania poprzez inne dodatkowe urządzenia. Jedyną rzeczą jaką musi zrobić, to w przypadku protezy hydraulicznej, uruchomić system poprzez naciśnięcie pompki znajdującej się w mosznie, celem uzyskania wzwodu.
Jaka jest żywotność takiego implantu?
Zgodnie z danymi, pacjenci z tego typu systemami protezowania prącia mogą funkcjonować przez okres 10 lat. Oczywiście są to dane uśrednione – albowiem znajdą się pacjenci, u których niektóre elementy trzeba będzie wymienić wcześniej, jak również tacy, którzy w ogóle nie będą wymagali takiej interwencji. Tak naprawdę żywotność protezy prącia uzależniona jest od częstotliwości jej używania. Warto podkreślić, że każdy z elementów implantu może być wymieniany pojedynczo/osobno, czyli zarówno zbiornik płynowy, pompka, jeden lub oba cylindry.
Dlaczego na protezę prącia decyduje się niewielu pacjentów?
Jest to spowodowane tym, że pacjenci przede wszystkim nie wiedzą o takiej możliwości rozwiązania problemu zaburzeń erekcji. Drugą przyczyną jest sam koszt zabiegu albowiem obecnie nie są one refundowane przez NFZ, więc zabiegi protezowania prącia można realizować wyłącznie na zasadach komercyjnych, a cena zabiegu stanowi niejednokrotnie barierę dla pacjentów.
Jaka jest reakcja pacjentów po zabiegu?
Około 90-95% wszczepionych protez pozwala osiągnąć mężczyznom satysfakcjonującą erekcję dlatego też większość z nich bardzo chwali sobie powzięcie decyzji o zabiegu i często sami zadają sobie pytanie dlaczego tak późno zdecydowali się na jego wykonanie lub dlaczego wcześniej się o nim nie dowiedzieli.
