Leczenie raka szyjki macicy
Jak pokazują statystyki, 99,9% przypadków przedinwazyjnego raka szyjki macicy, czyli ograniczającego się wyłącznie do nabłonka wyścielającego szyjkę, macicy można całkowicie wyleczyć! Dlatego też lekarze ginekolodzy apelują aby co roku poddawać się profilaktycznym badaniom cytologicznym, które mogą uchronić kobiety przed zachorowaniem na tę groźną chorobę. Szybka diagnostyka, wczesne wykrycie choroby oraz znajomość objawów jakie daje rak szyjki macicy to podstawa lepszych rokowań na zdrowe, długie kobiece życie. Zgodnie z danymi Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce w 2020 r. zdiagnozowano prawie 2 tys. zachorowań na raka szyjki macicy, w większości przypadków są to nowotwory o wysokim stopniu zaawansowania, co oczywiście niekorzystnie wpływa na efekty podjętego leczenia. O tym, jakie rozwiązania w zakresie leczenia proponuje współczesna medycyna kobietom dotkniętym rakiem szyjki macicy można dowiedzieć się z poniższego artykułu.
Rak szyjki macicy – od czego uzależniony jest wybór metody leczenia
Kluczowe znaczenie w wyborze terapii ma przede wszystkim stadium zaawansowania nowotworu, który ocenia się na podstawie naciekania szyjki macicy lub okolicznych narządów, jak również fakt pojawienia się przerzutów oraz ogólny stan zdrowia pacjentki. Plan leczenia jest więc zawsze ustalany indywidualnie w zależności od przypadku choroby, z którym mamy do czynienia. Dodatkowo pod uwagę brane są również inne aspekty takie, jak plany rozrodcze pacjentek, ich wiek, czy występowanie chorób współistniejących, które często determinują ścieżkę terapeutyczną. Standardowo stosuje się kilka metod leczenia, wśród których wymienia się leczenie operacyjne wykonywane metodą klasyczną, laparoskopową lub z użyciem robota, radioterapię (brachyterapię i/lub teleterapię), chemioterapię lub metody skojarzone, łączące wymienione wcześniej formy.
Rak szyjki macicy – leczenie chirurgiczne
Chirurgiczne leczenie raka szyjki macicy jest metodą dedykowaną kobietą z z wczesnym stadium zaawansowania raka szyjki macicy, czyli kiedy nowotwór nie jest większy niż 4 cm oraz nie zajął przymacicz (wg klasyfikacji FIGO: IA1-IB1 oraz IIA1). Leczenie operacyjne w postaci histerektomii ma na celu usunięcie: nowotworu z marginesem tkanek, macicy ze sklepieniem pochwy, przymacicz, czyli tętnicy macicznej oraz więzadła właściwego jajnika, a w razie konieczności również okolicznych węzłów chłonnych. Usunięcie przydatków podczas operacji uzależnione jest głównie od wieku pacjentki i często w przypadku ich pozostawienia rekomenduje się radioterapię, jako leczenie uzupełniające. Histerektomię można przeprowadzić na drodze operacji otwartej (klasycznej), laparoskopowej, przezpochwowej oraz tej najmniej inwazyjnej dla pacjentki, czyli z wykorzystaniem robota chirurgicznego. Wcześnie wykryte stany rakowe w przypadku kobiet, które chcą starać się o potomstwo w niektórych sytuacjach można leczyć oszczędzająco, najczęściej w tych przypadkach stosuje się konizację szyjki macicy, czyli zabieg polegający na klinowym (stożkowym) wycięciu pochwowej części szyjki macicy dotkniętej zmianą. Drugą formą operacji oszczędzającej jest trechelektomia radykalna, polegająca na wycięciu całej szyjki z przymaciczami. Prawdopodobieństwo zajścia w ciążę po tych obu zabiegach szacuje się na ok. 40-70%.
Rak szyjki macicy – radioterapia
Radioterapia stanowi najczęściej formę leczenia uzupełniającego po zabiegu histerektomii w przypadku nacieku w linii cięcia chirurgicznego i przymacicz oraz w sytuacji wykrycia przerzutów w okolicznych węzłach chłonnych. Radioterapia może stanowić również samodzielną metodę leczenia raka szyjki macicy i wskazana jest u kobiet ze zdiagnozowanym rakiem szyjki macicy wg klasyfikacji FIGO IB2-IVA. W sytuacjach stosowania napromieniowania przed zabiegiem, ma ono na celu zmniejszenie wielkości i masy guza nowotworowego, natomiast po zabiegu ta forma terapii służy do zniszczenia pozostałych komórek nowotworowych.
Rak szyjki macicy – chemioterapia
Tę formę leczenia wybiera się u pacjentek ze zdiagnozowanym rakiem szyjki macicy w stopniu IVB, czyli z rakiem rozsianym lub w sytuacji wystąpienia nieoperacyjnego nawrotu choroby nowotworowej. Celem takiego leczenia jest zachowanie kontroli nad objawami choroby i niestety nie wpływa ono na długość przeżycia. Najczęściej stosowanym lekiem w przypadku chemioterapii jest cisplatyna, która niekiedy łączona jest z innymi lekami takimi, jak: paklitaksel, topotekan, czy gemcytabina. Samodzielna chemioterapia ma więc ograniczone znaczenie w leczeniu raka szyjki macicy i tak naprawdę tę formę leczenia stosuje się wyłącznie w przypadku choroby nieuleczalnej, kiedy nie mają zastosowania inne metody terapeutyczne.
Rak szyjki macicy – radiochemioterapia
Radiochemioterapia jest formą leczenia, która ma zastosowanie w IIB i wyższych stopniach zaawansowania nowotworu. Leczenie jest tak naprawdę połączeniem dwóch technik radioterapii i chemioterapii. Pierwszy etap leczenia stanowi zawsze radioterapia, podczas której guz, jak i najbliższe okolice zostają poddane napromieniowaniu, celem zmniejszenia wielkości i masy guza. Drugi etap to chemioterapia, podczas której raz w tygodniu pacjentce podawana jest kroplówka ze związkiem chemicznym – cisplatyną, mająca na celu zniszczenie szybko dzielących się komórek nowotworowych.
Rak szyjki macicy – rokowania
Tak jak w przypadku większości nowotworów, dobre rokowania mają pacjentki, u których udało się wychwycić chorobę we wczesnym jej stadium. Najważniejszym czynnikiem, który bierze się do szacowania rokowań jest obecność przerzutów do odległych węzłów chłonnych lub innych narządów, albowiem wtedy szanse na wyleczenie znacząco maleją. Dodatkowo wpływ na przebieg leczenia mają również wiek pacjentki, ogólny stan zdrowia, czy fakt występowania innych chorób współistniejących. U pacjentek, u których zdiagnozowano chorobę w stadium przedinwazyjnym (stopień I) i bez przerzutów odsetek 5-letnich przeżyć przekracza 95% i również pomyślne są rokowania co do wyleczenia, albowiem ok. 90% kobietom udaje się pokonać chorobę nowotworową. W przypadku stopnia I i zajęcia węzłów chłonnych mówimy o rokowaniu w granicach 40-70%. Gorzej się ma sytuacja w przypadku diagnozy o stopniu II – ok. 65%, a w przypadku stopnia III odsetek 5-letnich przeżyć wynosi już tylko 45%. 10% tyle natomiast wynosi rokowanie w przypadku zdiagnozowania raka w stadium IV.
