Otyłość jest chorobą samą w sobie ale również jedną z najważniejszych przyczyn rozwoju cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych i układu oddechowego, jak również chorób układu kostno-stawowego. Zdecydowanie częściej u pacjentów z otyłością dochodzi do rozwoju nowotworów takich jak rak przełyku, jelita grubego, wątroby, trzustki, trzonu macicy i piersi (u kobiet) lub prostaty (u mężczyzn). Nie dziwi więc fakt, że coraz częściej tą jednostkę chorobową nazywa się otyłością złośliwą ponieważ progres choroby prowadzi do spustoszeń w całym organizmie. Istnieje wiele form walki z otyłością niemniej jednak jedną z bardziej skutecznych są operacje bariatryczne, które pozwalają na utratę masy ciała, co w przypadku osób z otyłością olbrzymią stanowi często ostatnią deskę ratunku. Utrata masy ciała to z pewnością najbardziej widoczna zmiana po operacji ale warto pamiętać, że operacje bariatryczne przede wszystkim pozwalają chorym na zmniejszenie ryzyka zgonu o ok. 89% w okresie 5 – letnim jak również przyczyniają się do podniesienia jakości życia pacjentów, co obserwuje się aż u ok. 95% z nich. O tym jakie korzyści płyną z chirurgicznego leczenia otyłości rozmawiamy z prof. Tomaszem Rogulą – Dyrektorem Kliniki Leczenia Otyłości Szpitala na Klinach.
Utrata masy ciała i poziom BMI po operacji bariatrycznej
Wyniki w zakresie utraty masy ciała po operacji bariatrycznej są bardzo dobre ponieważ u większości pacjentów w pierwszych 9-12 miesiącach po zabiegu dochodzi do redukcji nadwagi o 60-70%, a tylko u 2% chorych konieczne są kolejne zabiegi. Stabilizacja masy ciała następuje dopiero po upływie ok. 2 lat po zabiegu i w tym czasie dopuszcza się wahania wagi ciała o -/+ 5 kg. Warto pamiętać , że stabilizacja wagi nie zawsze musi oznaczać brak otyłości, ale zawsze oznacza znaczącą ponieważ o ok. 50% redukcję nadmiaru kilogramów. Dla przykładu u pacjenta z wyjściowym BMI 50 kg/m2, po upływie 2 lat wskaźnik ten może wynosić 35 kg/m2 co należy uznać za sukces terapeutyczny pomimo faktu, że współczynnik nadal wskazuje na występowanie otyłości.
Korzyści zdrowotne po operacji bariatrycznej
Z pewnością największą korzyścią medyczną z przeprowadzenia operacji bariatrycznej jest redukcja śmiertelności. Chirurgiczne leczenie otyłości prowadzi do całego spectrum zmian metabolicznych, których efektem jest nie tylko utrata masy ciała ale przede wszystkim częściowe lub całkowite ustępowanie chorób współtowarzyszących takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia oddychania, które istotnie wpływają na obniżenie ryzyka zgonu. U większości pacjentów obserwuje się znaczącą poprawę w zakresie poniższych jednostek chorobowych:
- nadciśnienie tętnicze – u prawie 69% pacjentów cierpiących na nadciśnienie tętnicze wymagające leczenia farmakologicznego dochodzi do jego normalizacji po ok. 2-3 miesiącach od zabiegu. U pozostałych ok. 25% pacjentów można wyraźnie zaobserwować zmniejszenie dawek wymaganych leków. Warto pamiętać, że szansa na całkowitą remisję choroby jaką jest nadciśnienie tętnicze jest tym większa im krótszy jest okres jej trwania
- choroby układu sercowo – naczyniowego – operacja bariatryczna z pewnością wpływa na poprawę pracy serca a wraz z normalizacją ciśnienia tętniczego oraz cukrzycy znacząco obniża ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu (o 96%), jak również zakrzepicy żył głębokich (o 95%)
- wysoki poziom cholesterolu – u ok. 63% pacjentów w przeciągu 3 miesięcy po operacji następuję normalizacja poziomu cholesterolu we krwi
- cukrzyca typu 2 – u ok. 82-96% pacjentów z cukrzycą typu 2 operacja bariatryczna prowadzi do całkowitej remisji choroby do stanu w którym możliwe jest odstawienie leczenia farmakologicznego. Z uwagi na fakt, że u chorych u których cukrzyca występowała dłużej niż 10 lat możliwy jest nawrót choroby konieczne jest regularne oznaczanie poziomu glukozy we krwi
- choroby układu oddechowego – u ok. 69% pacjentów obserwuje się zmniejszenie nasilenia napadów astmatycznych, a u 74-98% pacjentów znacznie spadają epizody pojawiania się bezdechu sennego lub zostaje on całkowicie wyeliminowany. Wraz ze stopniową utratą masy ciała u większości pacjentów następuje również poprawa tolerancji wysiłku fizycznego
- wysiłkowe nietrzymanie moczu – u ok. 44% pacjentów będących po operacji bariatrycznej całkowicie mijają problemy z nietrzymaniem moczu i w pełni odzyskują oni kontrolę nad swoim pęcherzem moczowym
- choroby układu rozrodczego u kobiet – u większości kobiet obserwuje się zmniejszone nasilenie objawów związanych z torbielowatością jajników, u 100% pacjentek dochodzi do zaniku zaburzeń miesiączkowania, a 75% z nich przestaje mieć problemy z nadmiernym owłosieniem
- zwyrodnieniowe i zapalne choroby stawów – u 41% pacjentów występuje wyraźne zmniejszenie się dolegliwości bólowych ze strony układu kostno-stawowego już po utracie pierwszych 15 kilogramów masy ciała, a dalszy spadek wagi znacząco poprawia funkcjonowanie układu kostno-stawowego i dodatkowo zmniejsza dolegliwości bólowe
- migreny – u ok. 57% pacjentów obserwuje się znaczący spadek częstotliwości występowania ataków migrenowych lub całkowitą eliminację tych dolegliwości
Poprawa jakości życia po operacji bariatrycznej
Redukcja masy ciała znacząco poprawia jakość życia u prawie 95% pacjentów, którzy zdecydowali się na operację bariatryczną. Poprawa ta jest widoczna najbardziej w pierwszym roku po operacji a wraz z upływem lat stan ten ulega pogorszeniu i porównywalny jest do populacji osób szczupłych. Dzieje się tak ponieważ szybka utrata masy ciała jest najbardziej spektakularna w pierwszych 12-15 miesiącach po zabiegu i to właśnie wtedy pacjenci mogą zacząć wykonywać czynności, które do tej pory sprawiały im problem takie jak zabawa z dziećmi, spacer bez zadyszki czy jazda rowerem. Dobre samopoczucie potęguje również możliwość prowadzenia bardziej aktywnego stylu życia czy rozpoczęcia uprawiania sportów, które do tej pory były poza zasięgiem pacjentów. Niebagatelną rolę w poprawie jakości życia po zabiegu przynosi cofnięcie się lub zmniejszenie nasilenia chorób towarzyszących otyłości takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy zespół bezdechu sennego, które dodatkowo budują świadomość wydłużenia się życia. U prawie 47% chorych obserwuje się poprawę stanów depresyjnych takich jak lepsza samoakceptacja swojego ciała, złagodzenie odczuwanego wcześniej lęku czy zmniejszenie ograniczeń w życiu zawodowym, towarzyskim i seksualnym.
