Skrzywiona przegroda nosa to częsta przyczyna problemów z oddychaniem, przewlekłej niedrożności nosa, nawracających infekcji zatok czy chrapania.
Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia zaawansowanego skrzywienia przegrody jest septoplastyka – zabieg chirurgiczny wykonywany wewnątrz nosa, bez pozostawiania blizn zewnętrznych. W Szpitalu na Klinach w Krakowie procedurę przeprowadza dr Kamila Stolcman-Mrugała, specjalistka otorynolaryngologii.
W tym artykule wyjaśniamy, czym jest skrzywienie przegrody nosa, jakie daje objawy, kiedy warto rozważyć operację i czego spodziewać się po zabiegu.
Czym jest skrzywiona przegroda nosa?
Przegroda nosa to cienka struktura zbudowana z chrząstki i kości, która oddziela prawą i lewą jamę nosową. Gdy jest ustawiona nieprawidłowo – przesunięta, skręcona lub zniekształcona – przepływ powietrza przez jedną lub obie dziurki nosa staje się utrudniony. To bardzo częsta przypadłość – nawet 80% dorosłych ma pewien stopień skrzywienia przegrody. Ważne: nie każde skrzywienie wymaga operacji. Jednak wyraźne deformacje nie cofną się po lekach, sprayach czy inhalacjach – bo ich przyczyną jest anatomia a nie obrzęk błony śluzowej.
Jakie objawy może powodować skrzywiona przegroda nosa?
Skrzywienie przegrody powoduje zarówno dolegliwości miejscowe, jak i objawy ogólne związane z utrudnionym oddychaniem.
Najczęstsze objawy to:
- przewlekła niedrożność jednej lub obu dziurek nosa,
- oddychanie przez usta (zwłaszcza w nocy),
- nawracające zapalenia zatok,
- częste bóle głowy lub uczucie ucisku w obrębie twarzy,
- chrapanie i gorsza jakość snu,
- osłabiony węch,
- wysychanie błony śluzowej i krwawienia z nosa,
- gorsza tolerancja wysiłku fizycznego,
- pogorszone samopoczucie, zmęczenie i spadek koncentracji.
Jeśli objawy utrzymują się tygodniami lub miesiącami – warto skonsultować się z laryngologiem.
Skąd bierze się skrzywienie przegrody nosa?
Skrzywienie przegrody nosa może mieć różne źródła, a wiele z nich rozwija się zupełnie niezauważenie. U części osób zaburzenie jest obecne już od urodzenia — to tzw. wada wrodzona, wynikająca z nieprawidłowego ukształtowania struktur kostno-chrzęstnych nosa. U innych przegroda odchyla się w wyniku urazu i nie musi to być poważne złamanie. Nawet pozornie drobne uderzenie w dzieciństwie, o którym nikt już nie pamięta, może pozostawić trwałą zmianę anatomiczną.
Przegroda może skrzywiać się również stopniowo w okresie dorastania, gdy kości i chrząstki rosną w różnym tempie, co prowadzi do ich asymetrii. Dodatkowo nierzadko współistnieje przerost małżowin nosowych — czyli tkanek znajdujących się po bokach jamy nosowej — który jeszcze bardziej utrudnia przepływ powietrza i nasila objawy. W praktyce najczęściej mamy więc do czynienia z połączeniem kilku czynników, które z czasem powodują, że drożność nosa stopniowo się pogarsza.
Czym jest septoplastyka?
Septoplastyka to zabieg laryngologiczny mający na celu wyprostowanie skrzywionej przegrody nosa, która oddziela prawą i lewą jamę nosową. Jeżeli jej ustawienie jest nieprawidłowe, przepływ powietrza zostaje ograniczony a pacjent odczuwa przewlekłą niedrożność. Zabieg wykonuje się wewnątrz nosa, bez nacięć zewnętrznych, co sprawia, że nie pozostawia widocznych blizn.
Kiedy potrzebna jest operacja? Wskazania do septoplastyki
Septoplastyka jest zalecana, gdy:
- objawy są nasilone i utrudniają codzienne funkcjonowanie,
- dochodzi do nawracających zapaleń zatok,
- pacjent nie może oddychać przez nos,
- występuje wyraźne chrapanie lub zaburzenia snu,
- inne metody leczenia (spraye, leki, krople) nie przynoszą poprawy,
- deformacja anatomiczna jest duża i została potwierdzona w badaniu laryngologicznym.
Laryngolog nie kieruje na operację od razu. Decyzję podejmuje się po analizie objawów, badaniu endoskopowym, rynoskopii i – jeśli potrzebne – tomografii zatok.
Przeciwwskazania do septoplastyki
Choć septoplastyka jest zabiegiem bezpiecznym i powszechnie wykonywanym, istnieją sytuacje, w których operacji nie zaleca się lub konieczne jest jej odłożenie.
Zabiegu nie wykonuje się lub odkłada jego wykonanie w przypadku:
- aktywnych infekcji dróg oddechowych,
- ostrego zapalenia zatok,
- zaostrzenia alergicznego nieżytu nosa,
- niekontrolowanego nadciśnienia, chorób krwi, zaburzeń krzepnięcia,
- nieustabilizowanej cukrzycy,
- ciąży (decyzja indywidualna).
Ostateczna kwalifikacja do operacji następuje po badaniu laryngologicznym i ocenie ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Przebieg zabiegu septoplastyki
Zabieg trwa zazwyczaj 40–90 minut i wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Zabieg zaczyna się od wykonania małego nacięcia w błonie śluzowej wewnątrz nozdrza (najczęściej po jednej stronie). Następnie laryngolog delikatnie unosi błonę śluzową, koryguje lub usuwa skrzywione elementy chrzęstne i kostne a następnie przywraca przegrodzie prawidłowe ustawienie. W niektórych przypadkach stosuje się niewielkie płytki silikonowe, które utrzymują przegrodę w prawidłowym położeniu podczas gojenia. W Szpitalu na Klinach zabiegi prostowania skrzywionej przegrody nosa wykonuje dr Kamila Stolcman-Mrugała.
Rekonwalescencja – czego można się spodziewać?
Po zabiegu pojawia się zwykle uczucie obrzęku i przejściowej niedrożności nosa. Zazwyczaj utrzymuje się kilka dni i stopniowo ustępuje wraz z procesem gojenia. Pacjenci wracają do codziennych obowiązków po około tygodniu, choć pełna regeneracja zazwyczaj trwa kilka tygodni.
Przez pierwsze dni po zabiegu ważne jest nawilżanie śluzówki nosa roztworami soli, unikanie wysiłku fizycznego i stosowanie zaleconych leków. Po zabiegu zwykle wdrażane są leki zmniejszające krwawienie a w razie potrzeby także środki łagodzące ból. Opatrunki znajdujące się w nosie usuwa się zazwyczaj po 24-48 godzinach od operacji. Kontrole pooperacyjne są istotnym elementem procesu leczenia.
Jakich efektów można się spodziewać po septoplastyce?
Celem zabiegu jest poprawa drożności nosa i komfortu oddychania. U większości pacjentów zauważalna jest:
- łatwiejsza wentylacja powietrza przez nos,
- rzadsza podatność na infekcje zatok,
- poprawa jakości snu i redukcja chrapania,
- większy komfort podczas aktywności fizycznej.
Efekty zależą jednak od indywidualnych warunków a także ewentualnych chorób towarzyszących, takich jak alergie.
Kiedy warto zgłosić się na konsultację do laryngologa?
Jeśli przewlekła niedrożność nosa utrudnia codzienne funkcjonowanie, w nocy oddychasz głównie przez usta, chorujesz częściej na zapalenia zatok lub podejrzewasz, że doszło do urazu nosa – konsultacja u laryngologa jest wskazana. W Szpitalu na Klinach pacjentów przyjmuje dr Kamila Stolcman-Mrugała, która zajmuje się zarówno diagnostyką jak i leczeniem operacyjnym.
Najczęściej zadawane pytania
Czy zabieg septoplastyki boli?
Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym. Po operacji pacjenci zwykle odczuwają niewielki dyskomfort, który poddaje się leczeniu przeciwbólowemu.
Czy po septoplastyce zostają blizny?
Nie. Dostęp chirurgiczny uzyskuje się od wewnątrz nosa.
Kiedy mogę wrócić do pracy?
Większość osób wraca do aktywności zawodowej po 3–7 dniach po zabiegu.
Czy zabieg zmienia wygląd nosa?
Septoplastyka dotyczy wnętrza nosa. Zmiana wyglądu zewnętrznego wymaga osobnej procedury estetycznej.
Czy septoplastyka pomoże na chrapanie?
Może zmniejszyć jego nasilenie, jeśli przyczyną był problem z drożnością nosa.
