Pęcherzyk żółciowy – objawy chorób, diagnostyka, leczenie

Jak często myślisz o zdrowiu swojego pęcherzyka żółciowego? Prawdopodobnie bezpiecznie jest powiedzieć „rzadko” lub „nigdy”. Dopóki pęcherzyk żółciowy funkcjonuje tak, jak powinien, pomagając organizmowi w trawieniu pokarmu, prawdopodobnie nie pojawi się on w naszej świadomości. Jeśli jednak pojawi się z nim problem, pęcherzyk żółciowy z pewnością przykuje twoją uwagę. Chociaż jest to stosunkowo mały narząd, pęcherzyk żółciowy może powodować silny ból i wymagać leczenia w trybie nagłym. O tym jakie są objawy chorób pęcherzyka żółciowego, jak wygląda ich diagnostyka i leczenie rozmawiamy z dr. n. med. Robertem Balawender – specjalistą w zakresie chirurgii ogólnej i onkologicznej z krakowskiego Szpitala na Klinach.

Co to jest pęcherzyk żółciowy?

Pęcherzyk żółciowy to narząd ok. 2-3 cm szerokości i ok. 6-7 cm długości w kształcie gruszki, znajdujący się poniżej wątroby w prawym górnym kwadrancie brzucha. Wytwarzana przez wątrobę żółć jest magazynowana w pęcherzyku żółciowym. Funkcją pęcherzyka żółciowego jest przechowywanie, a następnie uwalnianie żółci do jelita cienkiego, aby wspomóc trawienie tłuszczów.

Jakie są choroby pęcherzyka żółciowego?

Choroby pęcherzyka żółciowego mogą obejmować stany zapalne, kamicę lub jej powikłania w postaci zablokowania dróg żółciowych. Niektóre przykłady chorób pęcherzyka żółciowego to:

• Kamica żółciowa: są to stałe masy cholesterolu lub pigmentów żółciowych, które mogą powodować zablokowanie dróg żółciowych, które odprowadzają żółć z pęcherzyka żółciowego.
• Rak: rak pęcherzyka żółciowego jest rzadki i trudny do wykrycia we wczesnym stadium. Wykrywany jest często zaawansowany, w czasie operacji z powodu tego, co zwykle uważa się za zapalenie pęcherzyka żółciowego.
• Zapalenie pęcherzyka żółciowego: możliwe jest zapalenie pęcherzyka żółciowego z obecnością lub bez obecności kamieni żółciowych
• Wzrost tkanki w pęcherzyku żółciowym: mogą wystąpić polipy lub przerost typowych gruczołów w ścianie pęcherzyka żółciowego (gruczolakowatość)
• Stwardniające zapalenie dróg żółciowych (schorzenie diagnozowane niezbyt często)
• Wrodzone wady pęcherzyka żółciowego
• Ropniak pęcherzyka żołciowego: jest to zaawansowanie zapalenia pęcherzyka żółciowego.

Jakie są objawy chorób pęcherzyka żółciowego?

Najczęstszym objawem jakiegokolwiek problemu związanego z pęcherzykiem żółciowym jest przerywany ból znany jako kolka żółciowa. Zwykle pacjent odczuwa silny ból chwytający lub przeszywający w górnej części brzucha, najczęściej po prawej stronie, który może promieniować również do górnej części pleców. Niektórzy pacjenci mogą odczuwać ból za mostkiem lub nawet w lewym nadbrzuszu.

Nudności i wymioty

Większość  rodzaje chorób pęcherzyka żółciowego powodują nudności i wymioty. Czasami pacjenci odczuwają nudności po jedzeniu bez bólu. Gdy objawem są same nudności, choroba pęcherzyka żółciowego może być trudniejsza do zidentyfikowania. Długotrwałe problemy z pęcherzykiem żółciowym mogą prowadzić do przewlekłych problemów trawiennych, które mogą powodować częste nudności, luźne stolce lub skurcze jelit.

Gorączka lub dreszcze

Gorączka zwykle sygnalizuje, że w organizmie jest stan zapalny. Jeśli masz gorączkę i dreszcze, lekarz może podejrzewać infekcję pęcherzyka żółciowego. Jest to bardziej nagły przypadek i powinien skłonić do skorzystania z  pilnej pomocy medycznej.

Zaburzona perystaltyka jelit

Problemy z pęcherzykiem żółciowym często prowadzą do zmian w trawieniu i ruchach jelit. Niewyjaśniona i częsta biegunka po posiłkach może być oznaką przewlekłej choroby pęcherzyka żółciowego. Jeśli drogi żółciowe są zatkane to stolce mogą stać się jasne lub kredowe.

Żółtaczka

Żółtawe zabarwienie skóry jest oznaką zablokowania przewodu żółciowego wspólnego przez kamień. Dzieje się tak, ponieważ żółć nie dociera skutecznie do jelit. Pacjenci mogą zauważyć, że kolor moczu stał się ciemniejszy niż wcześniej. Ciemny lub pomarańczowy kolor moczu może wskazywać na zablokowanie przewodu żółciowego.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza lub szpitala?

Jeśli doświadczasz objawów związanych z chorobą pęcherzyka żółciowego, powinieneś zwrócić się o pomoc lekarską. Przerywany ból lub nudności mogą wymagać natychmiastowej interwencji lekarskiej celem podstawienia odpowiedniej diagnozy.

Jeśli masz poważne objawy, takie jak:

• Gorączka z towarzyszącymi nudnościami i wymiotami
• Ból w prawym górnym kwadrancie brzucha,
• Zmiany w kolorze oddawanego moczu i stolca

Natychmiast powinieneś udać się na ostry dyżur do chirurga, ponieważ te objawy mogą wskazywać na poważne zapalenie pęcherzyka żółciowego, które mogą wymagać pilnej operacji.

Operacja usunięcia pęcherzyka żółciowego

Zabieg chirurgicznego wycięcia pęcherzyka żółciowego nazywa się cholecystektomią. Jest to jedna z najczęściej wykonywanych operacji, gdyż problemy z pęcherzykiem żółciowym są dość powszechne. Zabieg trwa standardowo około godziny i w większości przypadków wykonuje się go na drodze chirurgii małoinwazyjnej czyli z wykorzystaniem laparoskopii jak również robota chirurgicznego. Pomimo, że cholecystektomia to często wykonywana procedura to decydując się na zabieg warto wybrać  wykwalifikowanego chirurga, który ma doświadczenie w przeprowadzaniu tego typu  operacji.

Zarówno w przypadku laparoskopii jak i z wykorzystaniem robota chirurgicznego zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym z dostępu przez kilka (zwykle 3 – 4) drobnych nacięć w powłokach brzusznych pacjenta. Przez wykonane wcześniej nacięcia chirurg wprowadza do ciała pacjenta zminiaturyzowane narzędzia chirurgiczne i kamerę endoskopową. Przed przystąpieniem do zabiegu w brzuchu pacjenta z użyciem dwutlenku węgla wytwarzana jest tzw. odma otrzewnowa, która ma za zadanie oddzielenie od siebie narządów, które w normalnych warunkach ściśle do siebie przylegają. Główna część zabiegu cholecystektomii polega na wypreparowaniu i zaklipsowaniu przewodu pęcherzykowego oraz tętnicy pęcherzykowej, a następnie odpreparowaniu pęcherzyka żółciowego od wątroby. Usunięty pęcherzyk usuwany się na zewnątrz ciała pacjenta przez  jedno z wykonanych wcześniej nacięć w okolicach pępka. Wykorzystanie laparoskopii lub robota chirurgicznego w tego typu zabiegach umożliwia chirurgowi lepszą wizualizację pola operacyjnego, co przekłada się na większą precyzję wykonania zabiegu. Do korzyści wykonania cholecystektomii technikami małoinwazyjnymi zalicza się również mniejszy uraz chirurgiczny, a co za tym idzie mniejsze dolegliwości bólowe, niższe ryzyko powikłań i infekcji oraz szybszą rekonwalescencję i możliwość szybkiego powrotu do codziennych aktywności. W niektórych przypadkach zwłaszcza u pacjentów, którzy w przeszłości przeszli operacje w obrębie jamy brzusznej może się zdarzyć, że zabieg będzie możliwy do przeprowadzenia jedynie na drodze chirurgii otwartej (klasycznej), w której chirurg wykonuje  cięcie pod prawym łukiem żebrowym.

Standardowy czas pobytu w szpitalu po zabiegu cholecystektomii wykonanym technikami małoinwazyjnymi wynosi jeden dzień. Po zabiegu pacjenci mogą zjeść lekką kolację, a następnego dnia powrócić do zwykłej diety. Zwykle zaleca się dietę niskotłuszczową przez 5 do 7 dni, ponieważ organizm przyzwyczaja się do braku pęcherzyka żółciowego.

Zwykle powrót do codziennych zajęć po laparoskopowym lub robotycznym usunięciu pęcherzyka żółciowego zajmuje około dwóch tygodni. Często pacjenci odczuwają zmęczenie, które utrzymuje się przez kilka tygodni. Warto wówczas pozwolić sobie na drzemkę w ciągu dnia.

W przypadku operacji otwartej może być konieczne pozostanie w szpitalu przez trzy do pięciu dni, a powrót do zdrowia może potrwać od sześciu do ośmiu tygodni.

Jakie są skutki uboczne usunięcia pęcherzyka żółciowego?

Dyskomfort w miejscach małych nacięć jest najczęstszym problemem. Czasami nudności mogą utrzymywać się przez kilka dni. Jednym z najczęstszych skutków ubocznych laparoskopowego wycięcia pęcherzyka żółciowego jest zmiana częstotliwości oddawania stolca w ciągu kilku tygodni po operacji, która zwykle ustępuje. Po usunięciu pęcherzyka żółciowego żółć przepływa z wątroby do jelita cienkiego i można  odczuwać efekt przeczyszczający. W przypadku pacjentów, którzy mieli zaparcia, może to pomóc w ustąpieniu tych objawów.

Czy mogę żyć bez pęcherzyka żółciowego?

Bez pęcherzyka żółciowego można żyć zupełnie normalnie. Żółć stale spływa do układu pokarmowego, zamiast gromadzić się w pęcherzyku żółciowym. Dlatego niektórzy pacjenci mogą czuć się lepiej, jeśli unikają pokarmów i napojów o wysokiej zawartości tłuszczu, takich jak tłusta śmietana, bekon, frytki i pizza. Większość pacjentów nie musi zmieniać diety po operacji pęcherzyka żółciowego.