Za przepukliny złożone uważa się te, które ze względu na wielkość ubytku w powłokach brzucha, objętość, lokalizację przepukliny, jej nawrotowy charakter oraz zależne od pacjenta czynniki ryzyka powikłań (np. otyłość, choroby towarzyszące, przebyte wielokrotne operacje) wymagają indywidualnego podejścia i zaplanowania niestandardowego postępowania. Co więcej, niejednokrotnie wymagają modyfikacji tego planu w czasie operacji. Dlatego operator musi mieć odpowiednią wiedzę, umiejętności i doświadczenie, dostęp do różnorodnego sprzętu i narzędzi chirurgicznych oraz możliwość doboru właściwej siatki przepuklinowej. Operacje przepuklin złożonych są przeważnie skomplikowanymi zabiegami, mimo to w większości przypadków ich przeprowadzenie znacząco poprawia jakość życia pacjentów. Dlatego każdy pacjent z podejrzeniem złożonej przepukliny powinien skonsultować się z doświadczonym chirurgiem, aby omówić możliwości leczenia i zaplanować odpowiednie postępowanie. O tym jak wygląda leczenie operacyjne przepuklin złożonych rozmawiamy z dr Darią Kuliś – chirurgiem z krakowskiego Szpitala na Klinach, specjalizującą się w tego typu operacjach.

Czym są przepukliny złożone?

Przepuklina jest stanem medycznym, w którym organ lub tkanka tłuszczowa przemieszcza się poza miejsce swojego naturalnego występowania. W przypadku przepuklin brzusznych jest narządy przemieszczają się pod skórę przez ubytek w powłoce brzusznej tzw. wrota przepukliny.   Sformułowanie przepukliny złożonej dotyczy głównie przepuklin:

• o dużych wrotach, czyli wymaga dodatkowych procedur przed operacją lub w jej trakcie
• o dużej objętości, stanowiącej ponad 20% objętości jamy brzusznej
• zlokalizowanych w nietypowych miejscach
• nawrotowych, zwłaszcza tych, które były już operowanie wielokrotnie
• u pacjentów po licznych operacjach brzusznych, z wieloma bliznami
• u pacjentów z otyłością.

Przygotowanie pacjenta do operacyjnego leczenia przepuklin złożonych

Leczenie złożonej przepukliny brzusznej zaczyna się już na pierwszej wizycie u lekarza chirurga. Jeżeli to konieczne pacjent otrzymuje zalecenia (wykaz: badań, konsultacji, modyfikacji leczenia, postępowania i zabiegów), które pozwolą przeprowadzić operację w optymalny sposób, u optymalnie przygotowanego do operacji pacjenta, a tym samym zminimalizują ryzyko powikłań. Należy mieć świadomość, że czas poświęcony na prehabilitację, to nie jest czas stracony, ale inwestycja, która się zwraca. Podczas pierwszej wizyty pacjent otrzymuje również informacje o możliwych opcjach postępowania. Czasem metoda leczenia zostanie narzucona jako jedyna możliwa, a czasem zostaną przedstawione opcje leczenia i ostateczny wybór metody będzie zależał od pacjenta. W Szpitalu na Klinach operacje złożonych przepuklin przeprowadza się zgodnie z najnowszymi zaleceniami międzynarodowymi.  Operacje te mogą się odbywać w sposób klasyczny (czyli poprzez duże cięcie skórne), laparoskopowy albo z użyciem robota chirurgicznego.

Operacyjne leczenie przepuklin złożonych

Operacje przepuklin złożonych zawsze wymagają wysokiej precyzji i doświadczenia chirurgicznego.

Podstawą zasadą leczenia przepuklin jest zawsze zeszycie ubytku w powłokach bez napięcia oraz wzmocnienie szycia i powłok odpowiednio duża siatką przepuklinową. W chirurgii przepuklin olbrzymich takie zeszycie bywa możliwe tylko dzięki dodatkowym procedurom. Czasem konieczne jest ostrzyknięcie toksyną botulinową przed operacją, czasem postępowanie śródoperacyjne uwalniające mięśnie powłok brzucha.

W zależności od specyfiki, chirurg może zdecydować się na:

• operację otwartą: W tej technice, chirurg robi duże nacięcie w brzuchu, aby móc fizycznie umieścić narządy z powrotem w jamie brzusznej i naprawić ścianę brzucha.
• operację laparoskopową: Jest to technika minimalnie inwazyjna, w której chirurg wykonuje niewielkie nacięcia i używa specjalnych narzędzi z kamerą (laparoskopem), aby przeprowadzić operację. Ta metoda ma mniej powikłań pooperacyjnych i krótszy czas rekonwalescencji w porównaniu z operacją otwartą. Niestety możliwości techniczne tej metody powodują, ze można ja wykorzystać jedynie w przypadku przepuklin  o wrotach poniżej 8 cm.
• operację z użyciem robota chirurgicznego: Jest to technika, w której w przeciwieństwie do operacji tradycyjnej czy laparoskopowej chirurg nie znajduje się bezpośrednio przy stole, na którym ułożony jest pacjent, ale steruje ramionami robota wyposażonymi w narzędzia chirurgiczne z poziomu specjalnej konsoli. Konstrukcja narzędzi powoduje, że z metody można korzystać, również w leczeniu dużych przepuklin. Co więcej, precyzja, która można uzyskać dzięki  konstrukcji narzędzi, lepszemu uwidocznieniu struktur anatomicznych, eliminacji drżenia ręki, pozwala na zmniejszeniu urazu operacyjnego i dzięki temu na szybszy powrót do sprawności.

Wybór metody operacyjnej zależy od wielu czynników, takich jak wielkość i lokalizacja przepukliny, ogólny stan zdrowia pacjenta i doświadczenie chirurga. Od czasów, kiedy leczono przepukliny prostym zeszyciem, a liczna nawrotów przekraczała 50% nawet w niewielkich przepuklinach, upłynęło wiele lat i wiele się w chirurgii przepuklin zmieniło. Obecnie możemy na szczęście zaproponować naszym pacjentom znacznie bardziej skuteczne metody leczenia i umożliwić szybszy powrót do normalnego funkcjonowania. Niezależnie od techniki operacyjnej, większość pacjentów opuszcza placówkę medyczną już po paru dniach hospitalizacji. Czas rekonwalescencji w dużej mierze zależy od zakresu operacji i stanu pacjenta przed leczeniem. Po operacji należy unikać podnoszenia powyżej 10 kg, aby blizna która powstaje nabrała wytrzymałości i aby zapobiec nawrotowi przepukliny.