Otyłość jest potwierdzonym, modyfikowalnym czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji koronawirusem. Jeszcze do niedawna nie wiadomo jednak było, czy zrzucenie zbędnych kilogramów u osób otyłych ma wpływ na mniejsze, niekorzystne skutki zakażenia COVID-19. W 2020 r. w Cleveland Clinic przeprowadzono badania, których wyniki wyraźnie dowodzą, że operacja bariatryczna, a co za tym idzie skuteczna redukcja masy ciała u pacjentów z BMI 35 lub więcej, zmniejsza u nich znacząco ryzyko hospitalizacji, konieczności zastosowania terapii tlenowej, jak również ciężkiego przebiegu infekcji koronawirusem. W niniejszym artykule prof. Tomasz Rogula – Dyrektor Kliniki Leczenia Otyłości krakowskiego Szpitala na Klinach, który od 20 lat zawodowo związany jest z Clevelend Clinic wyjaśnia jaki jest związek pomiędzy skuteczną operacją bariatryczną a łagodniejszym przebiegiem zakażenia COVID-19.
Dlaczego otyłość przyczynia się do cięższego przebiegu COVID-19?
Otyłość jest uznanym, jednym z głównych czynników ryzyka ciężkiego, klinicznego przebiegu zakażenia COVID-19. Otyłość to choroba, która sprzyja rozwojowi innych schorzeń współistniejących takich jak m.in. cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, zespół metaboliczny, które przyczyniają się do osłabienia naszego układu odpornościowego. Trzeba pamiętać, że dodatkowe kilogramy wywołują w naszym organizmie ogólnoustrojowy, przewlekły stan zapalny, który w połączeniu z dysfunkcją układu odpornościowego, stanem nadkrzepliwości, upośledzeniem mechaniki oddechowej wraz z zaburzeniami płucnymi, sercowymi i metabolicznymi przyczyniają się do pogorszenia wyników leczenia COVID-19 jak również odgrywają niebagatelną rolę w nasileniu zakażenia.
Badania przeprowadzone w Cleveland Clinic dowodzą, że operacja bariatryczna zmniejsza ryzyko cięższego przebiegu COVID-19
W 2020 r. w Clevelenad Clinic przeprowadzono badania wśród osób otyłych, których celem było zbadanie związku jaki zachodzi pomiędzy między skuteczną operacją bariatryczną a poprawą ryzyka i nasilenia zakażenia COVID-19. Naukowcy badaniem chcieli potwierdzić hipotezę, że redukcja masy ciała na skutek operacji bariatrycznej powoduje, że otyli pacjenci są mniej podatni na rozwój ciężkich powikłań wynikających z zakażenia COVID-19. Do badania zaangażowano 11 809 pacjentów z otyłością (z BMI 35 lub wyższym), którzy w Cleveland Clinic Health System (CCHS) w okresie od 1 stycznia 2004 r. do 31 grudnia 2017 r przeszli zabieg chirurgicznego leczenia otyłości. Pacjentów będących po operacji bariatrycznej (grupa chirurgiczna) zestawiono w proporcji 1:3 do pacjentów z grupy kontrolnej, którzy nie zostali poddani zabiegowi z powodu otyłości. Badania oparto na danych zgromadzonych w elektronicznych kartotekach zdrowia z CCHS, które wykazały, że skuteczna utrata masy ciała po operacyjnym leczeniu otyłości u pacjentów z BMI 35 lub więcej wpływa na obniżenie:
- o 49% ryzyka hospitalizacji
- o 63% ryzyka konieczności zastosowania terapii tlenowej
- o 60% ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19.
Na podstawie przeprowadzonych badań naukowcy z Cleveland Clinic stwierdzili również, że chirurgiczne leczenie otyłości przyczynia się poprawy kardiometabolicznych czynników ryzyka, a co za tym idzie przeżywalności, jak również wpływa na zmniejszenie ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych i nerkowych oraz złagodzenie stanu zapalnego związanego z otyłością.
Czym jest operacyjne leczenie otyłości i czy zabiegi te są bezpieczne dla pacjentów?
Normalnym jest, że pacjenci przed podjęciem decyzji o chirurgicznym leczeniu otyłości mają obawy dotyczące bezpieczeństwa przeprowadzenia operacji. Dlatego warto przypomnieć, że przed zakwalifikowaniem pacjenta do zabiegu lekarz prowadzący dokonuje wnikliwej oceny wyników zleconych badań i konsultacji i to właśnie na tej podstawie indywidualnie ocenia korzyści i ryzyko przeprowadzenia takiej operacji . Do zabiegów bariatrycznych w praktyce kwalifikowani są pacjenci z BMI 40 lub w przedziale 35 – 39 kg/m2 przy jednoczasowym występowaniu chorób współistniejących jak np. cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, zespół bezdechu sennego, którym nie udaje się schudnąć za pomocą ćwiczeń czy diety. Warto podkreślić, że ryzyko przeprowadzenia chirurgicznego leczenia otyłości jest minimalne, kiedy porównuje się je do życia z otyłością oraz chorobami jej współtowarzyszącymi takimi jak cukrzyca, bezdech senny, czy nadciśnienie tętniczne, które zwiększają ryzyko przedwczesnej śmierci. W praktyce chirurgia bariatryczna jest jedną z najbezpieczniejszych operacji, jakiej można się poddać, o czym świadczy fakt, że śmiertelność po chirurgicznym leczeniu otyłości wynosi poniżej 1%, a poważne w skutkach powikłania pooperacyjne zdarzają się u mniej niż 10% pacjentów. W większości przypadków chirurgiczne leczenie otyłości przeprowadzane jest metodami małoinwazyjnymi takimi jak laparoskopia czy z wykorzystaniem robota. Techniki te charakteryzują się mniejszą interwencją chirurgiczną i lepszą wizualizacją pola operacyjnego, co przekłada się na mniejsze ryzyko infekcji rany jak również powikłań śród i pooperacyjnych, zadowalający efekt kosmetyczny oraz szybszą hospitalizację i rekonwalescencję. Warto podkreślić, że zabiegi bariatryczne to operacje, które wprowadzają zmiany w układzie pokarmowym pacjentów poprzez ograniczenie ilości spożywanego pokarmu lub zmniejszenie zdolności wchłaniania składników odżywczych, lub jedno i drugie. Dlatego też aby mówić o pełnym sukcesie skutecznej utraty wagi pacjent musi nie tylko dokonać zmian w swojej psychice ale również na stałe wprowadzić zmiany w swojej diecie, a także zaplanować regularną aktywność fizyczną. Większość pacjentów, będących po chirurgicznym leczeniu otyłości, którzy zdeterminowani są do trwałej utraty wagi, zauważa znaczącą poprawę ogólnego stanu zdrowia, ponieważ zabieg bariatryczny w wielu przypadkach pozwala na eliminację bezdechu sennego, cukrzycy typu 2, czy nadciśnienia tętniczego, które pozwalają na dłuższe i zdrowsze życie.
