Borelioza, zwana także chorobą z Lyme, to schorzenie, które może rozwijać się w organizmie bezobjawowo przez wiele lat. Ukąszenie przez zakażonego kleszcza to zaledwie początek – krętki Borrelia burgdorferi mogą rozprzestrzeniać się w organizmie, prowadząc do poważnych konsekwencji zdrowotnych, które mogą pojawić się nawet dekady po zainfekowaniu. Jakie są objawy boreliozy po latach i jak można ją skutecznie leczyć?

Komu grozi borelioza?

Borelioza jest wywoływana przez krętki Borrelia burgdorferi, które przenoszą kleszcze. Szacuje się, że nawet co trzeci kleszcz w Polsce może być zakażony tymi bakteriami, a ryzyko zarażenia różni się w zależności od regionu. Największe zagrożenie stwarzają kleszcze z centralnej i wschodniej Polski, gdzie ich zakażenie może wynosić nawet 70%. Jednak nie tylko kleszcze mogą być nosicielami boreliozy – istnieją także doniesienia o możliwości przenoszenia choroby przez inne owady, jak komary czy muchy, a także z matki na dziecko w trakcie ciąży.

Borelioza – objawy po latach

Wiele osób, które zostały zakażone boreliozą, nie zdaje sobie z tego sprawy przez długi czas. Najbardziej charakterystyczny wczesny objaw – rumień wędrujący – pojawia się jedynie u 30-60% zakażonych. W przypadku braku rumienia lub przeoczenia go, choroba może rozwijać się przez lata, nie dając jednoznacznych sygnałów.

Po latach krętki mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń w organizmie, wywołując przewlekłe objawy w różnych układach ciała. Borelioza po latach najczęściej objawia się w trzech kluczowych obszarach:

1. Borelioza stawowa – Przewlekłe zapalenie stawów to jeden z najczęstszych objawów późnej boreliozy. Najczęściej atakowane są duże stawy, jak kolana, łokcie czy stawy biodrowe. Objawy mogą przybierać formę obrzęku, zaczerwienienia, bólu i sztywności stawów. Czasami objawy te mogą pojawiać się i ustępować, nawracając po pewnym czasie.
2. Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry – Charakterystyczne zmiany skórne, które występują głównie na kończynach, obejmują obrzęk, a z czasem skóra staje się coraz cieńsza i zmienia kolor na fioletowy. Często towarzyszy temu ból stawów oraz zaburzenia czucia, jak mrowienie czy drętwienie.
3. Neuroborelioza – Najpoważniejsza postać boreliozy, dotykająca układ nerwowy, zarówno ośrodkowy (mózg i rdzeń kręgowy), jak i obwodowy (nerwy). Objawy mogą obejmować bóle głowy, problemy z pamięcią, zaburzenia widzenia i słuchu, a także stany zapalne nerwów (np. twarzowego), co może prowadzić do porażenia mięśni twarzy. Może także wystąpić encefalopatia, czyli uszkodzenie mózgu, które prowadzi do postępujących zaburzeń funkcji poznawczych.

Oprócz powyższych objawów pacjenci z przewlekłą boreliozą mogą skarżyć się na zwiększoną męczliwość, uderzenia gorąca, nadpotliwość, bóle mięśni oraz problemy z sercem, takie jak bóle w klatce piersiowej, duszności czy palpitacje.

Jak diagnozować boreliozę po latach?

Borelioza po latach jest trudniejsza do zdiagnozowania niż we wczesnym stadium. W przypadku braku rumienia wędrującego, diagnostyka opiera się głównie na testach serologicznych oraz analizie objawów klinicznych.

Najczęściej stosowane badania to:

• Test ELISA – test przesiewowy, który mierzy obecność przeciwciał IgM i IgG, wskazujących na odpowiedź układu odpornościowego. Jednak test ten może dawać wyniki fałszywie dodatnie lub fałszywie ujemne, dlatego wymagane jest jego potwierdzenie w badaniu drugim.
• Western Blot – dokładniejsze badanie, które potwierdza wynik testu ELISA. Ujemny wynik wyklucza boreliozę, a dodatni potwierdza zakażenie.

Mimo to nie zawsze wyniki tych badań są jednoznaczne, zwłaszcza w przypadku przewlekłej boreliozy. Istnieją przypadki, gdzie testy wychodzą ujemne, mimo że pacjent cierpi na objawy boreliozy. Dlatego lekarze muszą uwzględniać całokształt objawów klinicznych, a nie polegać wyłącznie na testach.

Leczenie boreliozy po latach

Leczenie boreliozy po latach od zakażenia jest bardziej skomplikowane, ale wciąż możliwe. Terapia antybiotykowa jest podstawową metodą leczenia, jednak w przypadku późnych stadiów boreliozy może trwać znacznie dłużej.

Skutki nieleczonej boreliozy

Nieleczona borelioza, zwłaszcza po latach, może prowadzić do nieodwracalnych zmian w organizmie. Nawet po skutecznym leczeniu, pacjent może borykać się z powikłaniami, takimi jak uszkodzenia stawów, zaburzenia neurologiczne czy problemy z sercem. Dlatego ważne jest, aby jak najszybciej podjąć odpowiednie leczenie, a w przypadku przewlekłej boreliozy – znaleźć doświadczonego specjalistę, który poprowadzi leczenie oraz pomoże zmierzyć się z jego długoterminowymi skutkami.