Każda diagnoza – nowotwór złośliwy – zawsze rodzi pytania o to, dlaczego tak się stało, co będzie dalej, jakie są sposoby leczenia i ich konsekwencje? Jednak nie zawsze po usłyszeniu takiej diagnozy pacjentki z tymi pytaniami wracają do lekarza. Rak endometrium inaczej trzonu macicy co roku diagnozowany jest u ponad 6,6 tys. Polek a co gorsza zachorowalność na niego jak również śmiertelność z powodu tego nowotworu w naszym kraju stale mają tendencję rosnącą. Z tego też powodu w poniższym artykule w rozmowie z dr Maciejem Olszewskim – specjalistą w dziedzinie ginekologii onkologicznej, specjalizującym się w operacyjnym leczeniu nowotworów ginekologicznych z wykorzystaniem technik małoinwazyjnych w tym robota, chcielibyśmy obalić 5 mitów na temat raka trzonu macicy jak i czynników zwiększających ryzyko zachorowania i możliwości przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.
MIT 1: Jestem za młoda, aby zachorować na raka endometrium
Rak endometrium to choroba, która według statystyk dotyka najczęściej kobiety między 55 a 64 rokiem życia. Pomimo, że większość zachorowań dotyczy pań po menopauzie, to może on być również zdiagnozowany u młodych kobiet. Zgodnie z badaniami rak błony śluzowej trzonu macicy u kobiet młodych tj. poniżej 40 r.ż jest występuje rzadko od 2% do 14% wszystkich przypadków. Charakterystycznym objawem raka endometrium są nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych oraz krwawienia występujące w okresie pomenopauzalnym. Zwiększonym ryzykiem obarczone są pacjentki otyłe, ze zdiagnozowanym nadciśnieniem tętniczym oraz cukrzycą. Choroby te pojawiają się obecnie w coraz młodszym wieku szczególnie w krajach cywilizowanych, stąd ryzyko zachorowania na raka endometrium dotyczy również kobiet w okresie rozrodczym.
MIT 2: Prowadzę zdrowy tryb życia, więc jest mało prawdopodobne, aby zdiagnozowano u mnie raka.
Wiemy, że siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej prowadzą do otyłości i chorób cywilizacyjnych, jak nadciśnienie tętnicze, czy cukrzyca. Około 40% zachorowań na nowotwory spowodowane jest stylem życia, w szczególności brakiem aktywności ruchowej oraz niewłaściwym odżywianiem. Niemniej jednak, istotną część zachorowań stanowią pacjentki z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku chorób nowotworowych lub z obecnymi mutacjami genetycznymi. Aktywny styl życia i zmiana modyfikowalnych zagrożeń nowotworzenia pozwoli na zmniejszenie ryzyka zachorowania.
Mit 3: Mój wynik cytologii zawsze był prawidłowy, dlatego nie mogę mieć raka endometrium.
Niestety w przypadku raka endometrium nie istnieją badania profilaktyczne. Należy jednak pamiętać o corocznych kontrolnych badaniach ultrasonograficznych sondą dopochwową. Badanie to pozwala na ocenę grubości błony śluzowej macicy, która jest zależna od okresu życia kobiety, a w przypadku kobiet miesiączkujących również od fazy cyklu miesiączkowego. W przypadku nieprawidłowej grubości błony śluzowej macicy wskazany jest zabieg diagnostyczny pozwalający na pobranie materiału z jamy macicy do badania histopatologicznego.
Warto wspomnieć, że cytologia to badanie przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy. Polega ono na pobraniu komórek z tarczy części pochwowej szyjki macicy specjalną szczoteczką. Materiał zostaje następnie utrwalony na szkiełku mikroskopowym lub w płynie, w przypadku cytologii płynnej (LBC). Niestety badanie to nie jest weryfikacją raka endometrium, gdyż nie zostają pobierane komórki z jamy macicy.
MIT 4: Doustna pigułka antykoncepcyjna może zwiększyć ryzyko zachorowania na raka endometrium.
Nieprawda. Wykazano w toku wielu badań prospektywnych, że stosowanie złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych (zawierających estrogeny i progesterony) zmniejsza ryzyko zarówno raka jajnika, jak i raka endometrium. Potwierdzono to w przeprowadzonym badaniu na grupie ponad 250 tysięcy kobiet przeprowadzonym przez naukowców z Uniwersytetu w Uppsali opublikowanym w AACR Cancer Research Journal. Co ciekawe, efekt ochronny antykoncepcji szacuje się nawet na 35 lat po zakończeniu przyjmowania pigułek.
Mit 5: Otyłość wyklucza małoinwazyjną operację raka trzonu macicy
Fałsz. Otyłość zwiększa ryzyko powikłań okołooperacyjnych, a szczególnie związanych z gojeniem się ran pooperacyjnych. Chirurgia małoinwazyjna dzięki minimalnym bliznom na skórze niweluje problem nieprawidłowego gojenia się ran. W przypadku pacjentek otyłych z rozpoznanym rakiem endometrium korzystną opcją jest leczenie operacyjne z użyciem robota. Interwencja chirurgiczna ogranicza się do pięciu nacięć skóry o długości 8-10 mm. Dodatkowo dzięki wizualizacji pola operacyjnego w 10-krotnym powiększeniu oraz zminiaturyzowanym instrumentom chirurgicznym, które poruszają się we wszystkich kierunkach naśladując nadgarstek chirurga, możliwe jest przeprowadzenie operacji z ogromną precyzją, która przekłada się na lepszą precyzję i radykalność zabiegu. Wykorzystanie robota w operacyjnym leczeniu raka trzonu macicy pozwala pacjentkom otyłym na uniknięcie typowych i częstych dla tej grupy pacjentek, problemów z gojeniem się ran i powstawaniem przepuklin brzusznych.
